ABD Kongresi, dün geceki toplantısında zenginleştirilmiş Rus uranyumunun ithalatının yasaklanması yönünde oy kullanırken, Rusya’nın nükleer reaktör yakıtı tedarikini engelleme çabaları konusunda Beyaz Saray’a verilen destek teyit edildi.
Oybirliğiyle kabul edilen Rus Uranyum İthalatının Yasaklanması Yasası uyarınca, yakıt ithalatının, tasarının yürürlüğe girmesinden 90 gün sonra durdurulacağı belirtilirken, geçici muafiyetlere ise yalnızca Ocak 2028’e kadar izin verilecek.
Tasarının yasalaşması için ise Biden tarafından imzalanması gerekiyor.
ABD Enerji Bakanlığı’na göre Rusya, Amerika’nın 90’dan fazla ticari reaktörüne yakıt sağlamak için kullanılan zenginleştirilmiş uranyumun yaklaşık dörtte birini tedarik ederken, bu da onu bir numaralı yabancı tedarikçi yapıyor.
Bu tedariklerin Rusya’ya yılda yaklaşık 1 milyar dolar kazandırmasından şikayetçi olan Beyaz Saray, Rus uranyum kaynaklarına bağımlılığın “ABD ekonomisi için risk oluşturduğunu” bildirmişti.
Aynı zamanda bu kaynakların yerine yenisini koymanın da zor olduğuna vurgu yapan Bloomberg haber ajansı, Rusya’dan uranyum ithalatının kısıtlanmasının zenginleştirilmiş uranyum maliyetlerini yüzde 20 oranında artırabileceği konusunda uyarıyor.
Ajansın kaynaklarına atıfta bulunduğu haberinde, Biden yönetiminin uzun süredir zenginleştirilmiş Rus uranyumunun ithalatını yasaklamayı düşündüğüne değinilirken, uzun süredir bu konuda herhangi bir karar alınmadığı, Beyaz Saray ve nükleer sanayinin konuyu Kongre’nin ele almasını tercih ettiği ifade edildi.
Kaynaklar, bir yasayı yürürlükten kaldırmanın, yürütme organı tarafından atılan adımları geri almaktan daha zor olduğuna dikkat çekerken, Kongre’nin bu yılın başlarında kendi uranyum endüstrisini kurmak için 2.7 milyar dolar tahsis etmesinin, zenginleştirilmiş Rus uranyumuna yasal ya da idari olarak kısıtlama getirilmesi şartına bağlanmasının konuya aciliyet kazandırdığı da kaydedildi.
Beyaz Saray, uranyum zenginleştirme için yerli bir nükleer yakıt tedarik zinciri oluşturmanın ulusal güvenlik önceliği olduğunu söylerken, daha önce de Kongre tarafından yerli uranyum zenginleştirme kapasitesinin oluşturulması için tahsis edilen milyarlarca dolarla birlikte uzun vadeli bir yasak çağrısında bulunmuştu.
Amerikan istatistik servisinin verilerine göre ABD, Ekim 2023’te Rusya’dan 43.25 ton uranyum satın aldı. Washington, bu alımla Ekim 2022’ye kıyasla 3 kat daha fazla Rus uranyumu ithalatı gerçekleştirdi.
Haziran 2023’ten beri tek bir ay içinde yapılan en büyük alım için ABD, Rus tarafına 62.8 milyon dolar ödeme gerçekleştirdi. Rusya, İngiltere’nin ardından ABD’nin ikinci büyük uranyum tedarikçisi konumuna geldi.
7 aylık aradan sonra Çin’den de uranyum ithal edildi
Bu arada ABD’li şirketler, 7 aylık aranın ardından Çin’den uranyum ithalatına da yeniden başladı. 25.4 tonluk uranyum ithalatına karşılık Çin’e 43.4 milyon dolar ödendi.
ABD nükleer endüstrisi Rus uranyumuna bağımlı
Rusya, ABD’ye sadece Uranyum-235 ile zenginleştirilmiş yakıt tedarik ediyor ve bu, ABD’nin radyoaktif satın almalarındaki ana kalemi teşkil ediyor.
ABD nükleer endüstrisinin hala daha Rus uranyumuna bağımlı olduğu gerçeği, Amerikan basınında zaman zaman yer buluyor.
New York Times (NYT), haziran ayındaki haberinde Ukrayna’daki çatışma nedeniyle Moskova’yla ekonomik bağları koparmayı amaçlayan ABD’nin Rusya’dan zenginleştirilmiş uranyum satın almaya devam ettiğini ve ABD’nin Rus uranyumuna bağımlılığının yüksek düzeyde olduğunu belirtmişti.
ABD’nin 1990’ların başından beri uranyum zenginleştirmeyi bırakarak daha düşük maliyetle Rusya’dan alım yapmaya başladığı ve bunun Soğuk Savaş sonra gerilimi azaltmaya yönelik bir jest olduğunu anımsatan NYT, “ABD uranyum zenginleştirmeyi tamamen durdurdu. Yalnızca Ohio’da işletmesi bulunan Urenco adlı Avrupalı konsorsiyum (İngiltere, Almanya, Hollanda) bu alanda çalışıyor ve Rus yakıtı zamanla dünya pazarının yarısını ele geçirdi. ABD’de kullanılan zenginleştirilmiş uranyumun yaklaşık üçte biri hala Rusya’dan ithal ediliyor” ifadelerini kullanmıştı.
